 |
تنیدن فناوری‌های جدید در تار و پود فرش ایرانی
 |
رادیو فردا
خبرگزاری فرانسه در گزارشی نگاهی داشته است به چالش‌های پیش روی صنعت فرش ایران و ضرورت به کارگیری فناوری‌های جدید در این تجارت بزرگ که طبق آمار رسمی حجم آن سالانه به ۵۰۰ میلیون دلار می‌رسد.
صنعت فرش ایران پس از دو هزار و ۵۰۰ سال هنوز هم بر همان روش‌های تولیدی استوار است که از دوران پادشاهی هخامنشی فرش این سرزمین را در مناطق مختلف جهان به شهرت رساند.
ولی امروزه این صنعت با خطرهایی بزرگ، از جمله رقابت با تولید فرش در کشورهای همسایه و به خصوص پاکستان و چین، روبه‌رو است که کالاهای مشابهی را به بازار وارد کرده و بخشی از بازار فرش ایرانی را از آن خود کرده‌اند.
فن فرشبافی حرفه‌ای است که نسل به نسل و به خصوص در میان خانواده‌ها از والدین به فرزندان منتقل می‌شود. طبق آمار رسمی حدود دویست هزار بافنده حرفه‌ای در سراسر ایران در صنعت فرش کار می‌کنند، ولی مسلما تعداد بسیار بیشتری به صورت پاره‌وقت به این کار مشغول‌اند یا تعداد دیگری به هر دلیل در آمارهای دیگر ثبت و منظور نشده‌اند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، شاید یکی از دلایل کاهش فروش فرش ایرانی بهای آن است که در مقایسه با فرش پاکستانی و چینی بسیار گران‌تر است. بخشی از این قیمت بالا به خاطر دستمزد بافندگان حرفه‌ای است که در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است.
خبرنگار خبرگزاری فرانسه سپس از قول یک تاجر فرش که به نمایشگاه فرش اصفهان آمده است می‌نویسد: «شرایط بازار برای فرش ایرانی در سال‌های اخیر به شکل چشمگیری رو به وخامت گذاشته است. یکی از دلایل این وضعیت کاهش تعداد جهانگردانی است که به ایران می‌آیند، چون آنها مشتریان اصلی فرش در بازار اصفهان هستند. ما به جهانگردان بیشتری نیاز داریم که به اصفهان سفر کنند و فرش ایرانی بخرند.»
«کامپیو‌تر سریع‌تر است»
در همین حال برخی از تولیدکنندگان فرش در ایران برای تقویت تجارت خود به کامپیو‌تر و ماشین‌آلات روی آورده‌اند. برای مثال، یکی از شرکت‌های تولید فرش در شهر قم در کنار طراحان قدیمی خود چند طراح جوان و آشنا به طراحی به وسیله کامپیو‌تر را استخدام کرده است. این دو گروه سنی هر یک با تکنیک و فناوری ویژه نسل خود به کار طراحی فرش مشغول‌اند.
به گفته طراح جوان این شرکت، استفاده از کامپیو‌تر نه تنها بر سرعت کار می‌افزاید، بلکه این امکان را فراهم می‌کند که نقش‌های جدید و پیچیده‌تری را خلق کرد.
خبرگزاری فرانسه می‌افزاید که در بخش رنگرزی نیز همین حالت را می‌بینیم. هنوز هم بخش اعظم رنگرزی الیاف فرش‌های ایران در کارگاه‌های قدیمی انجام می‌شود، جایی که کارگران با دست این الیاف را در حوضچه‌های بزرگ مملو از آبرنگ داغ فرو می‌کنند و پس از مدت زمان معینی آنها را از تیرهای چوب می‌آویزند تا خشک شوند.
اما در سال‌های اخیر برخی از کارگاه‌های رنگرزی به جای روش‌های سنتی از ماشین‌آلات استفاده می‌کنند. برای مثال، کارگاهی در حومه کاشان با نصب این ماشین‌آلات تمام روند رنگرزی را با کمک دستگاه‌های جدید انجام می‌دهد و نقش کارگران در یک چنین کارگاهی فقط نظارت بر کیفیت ترکیب رنگ و انجام درست کار توسط ماشین‌آلات است.
کلاس‌های آموزش فرشبافی
استفاده از روش‌های تازه به عرصه آموزش بافندگی فرش نیز وارد شده است. در دانشگاه هنر اصفهان دانشجویان ظرف چند هفته فن بافندگی فرش را که صد‌ها سال نسل به نسل منتقل شده است در کلاس‌های خصوصی فرار می‌گیرند.
یکی از استادان بافندگی فرش می‌گوید: «روش ما برای تبیین علمی روش بافندگی و آموزش دانشگاهی آن بسیار موثر بوده و سرعت آموزش این فن را افزایش داده است.»
با این همه هنوز هم در میان استادان و فرش‌بافان سنتی با استفاده از روش‌ها و حتی ابزارهای اندازه‌گیری جدید مخالفت فراوانی وجود دارد.
استادان دانشگاه هنر اصفهان تاکید دارند که در روش علمی آموزش بافندگی که آنها به کار می‌گیرند سعی شده تمامی ظرایف و دقایق این فن که محصول صد‌ها یا شاید هزار سال تجربه است حفظ شوند.
412 page views
|
|
|
|