 |
خط قرمز زلزله در ساخت و ساز
 |
دنياي اقتصاد
سازمان مديريت بحران شهر تهران از دقيق‌سازي نقشه گسل‌هايي كه پايتخت را تهديد مي‌كند، خبر داده كه براساس آن پهنه‌هاي گسلي شامل «جابه‌جايي‌عمده»، «اصلي»، «متوسط» و «فرعي» براي محدوده شهر تعريف شده است. پهنه‌هاي شناسايي شده كه عمدتا در نوار شمالي تهران قرار دارد، خط‌قرمز جديدي براي ساخت‌وساز ترسيم كرده است، به طوري كه براي پرخطرترين پهنه كه امكان يك‌متر جابه‌جايي زمين براثر زلزله وجود دارد، احداث ساختمان (به جز كاربري سبز) ممنوع خواهد بود و براي ساير پهنه‌ها، ساخت‌وساز حداكثر در ارتفاع 5 طبقه مجاز است. مناطق يك تا پنج روي گسل‌هاي اصلي قرار دارند.
مقررات جديد براي ساخت‌وساز در تهران اين بار با «لباس زلزله» اعمال مي‌شود طوري كه در مناطقي از پايتخت كه مطالعات تازه منتشر شده، آنجا را جزو «محدوده‌خطر» محسوب كرده، فعاليت‌هاي ساختماني مشمول يكسري محدوديت‌ها خواهد شد. بازبيني نقشه‌هاي قديمي گسل‌هاي تهران با هدف دقيق‌سازي مسيرهاي اصلي و شاخه‌هاي فرعي گسل‌هاي موجود، منجر به تهيه نقشه جديدي از پايتخت شده كه براساس آن، 4 پهنه گسلي به جاي خطوط قبلي، براي اين كلانشهر در نظر گرفته شده است كه خطرناك‌ترين آن، «پهنه اصلي با جابه‌جايي عمده» و مابقي به لحاظ رتبه خطر به ترتيب پهنه گسلي اصلي، پهنه متوسط و پهنه فرعي هستند. در پرخطرترين پهنه گسلي تهران به دليل اينكه پيش‌بيني شده در صورت زلزله، زمين يك تا دو متر به صورت افقي يا عمودي جابه‌جا شود، هر نوع ساخت‌وساز ممنوع اعلام شده و تنها كاربري زمين در محله‌هايي كه اين پهنه را شامل مي‌شوند، احداث فضاي سبز است. همچنين براي سه پهنه ديگر، ساخت‌وساز حداكثر تا 5 طبقه مجاز اعلام شده و بايد حداقل فاصله يك‌متري بين ساختمان‌هاي مجاور حفظ شود و بعد ساختمان‌ها از 40 متر تجاوز نكند. سازمان مديريت بحران شهر تهران نقشه تدقيق شده گسل‌هاي پايتخت كه از اين به بعد ملاك عمل شهرداري قرار مي‌گيرد را در اختيار «دنياي‌اقتصاد» قرار داده است. در اين نقشه، خطرناك‌ترين پهنه گسلي كه «پهنه اصلي با جابه‌جايي‌عمده» نام دارد 85 پلاك معادل 01/0 درصد از كل شهر تهران را در برمي‌گيرد و سه پهنه ديگر نيز 30 هزار پلاك را شامل مي‌شود كه در مجموع 3/3 درصد از كل شهر تهران را در بر گرفته است.
آن‌طور كه در نقشه مشاهده مي‌شود عمده پهنه‌هاي گسلي در نيمه شمالي پايتخت –بالاي خيابان انقلاب- و اغلب در شمالي‌ترين محله‌ها قرار گرفته است. در گزارش سازمان مديريت بحران شهر تهران اعلام شده بخش عمده پهنه‌هاي گسل‌هاي اصلي در مناطق يك، دو، سه، چهار، پنج و 22 قرار دارد.
گفت‌وگو با عبدا... مظفري، معاون پيشگيري سازمان مديريت بحران شهر تهران درباره جزئيات مقررات جديد ساخت‌وساز را در زير بخوانيد:
در نقشه جديد، تعداد گسل‌ها يا موقعيت قرارگيري آنها تغيير كرده است؟
شهر تهران از نظر زمين ساختي در بخش جنوبي كمربند لرزه خيز البرز مركزي قرار دارد و داراي سابقه تاريخي وقوع زمين‌لرزه‌هاي ويرانگر در محدوده شهر باستاني ري و شمال تهران است. با توجه به وجود گسل‌هاي لرزه‌زا و بزرگي همچون مشا، پارچين، سرخه‌حصار، قصر فيروزه، تلو و كهريزك در اطراف و گسل‌هاي مهمي مانند شمال تهران، نياوران، لويزان، شمال و جنوب ري در شهر تهران، همواره خطر زمين‌لرزه‌اي ويرانگر براي شهر تهران وجود دارد. سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران در كنار ساير اقدامات لازم در خصوص پيشگيري و مقابله با خطر زمين‌لرزه، از سال 1384 تدقيق و شناسايي گسل‌ها و تهيه پهنه‌هاي گسلي شهر تهران را آغاز كرد و در پايان سال 1388 با انجام بررسي‌هاي گسترده ميداني و دفتري و برگزاري جلسات كميته فني اولين ويرايش نقشه تدقيق شده گسل‌ها و نقشه پهنه‌هاي گسلي شهر تهران را به منظور استفاده در طرح‌هاي جامع و تفصيلي توليد كرد و همچنين بدنبال آن ضوابط احداث ساختمان در پهنه‌هاي گسلي را تهيه كرد.
با توجه به حساسیت موجود برای ساخت‌وساز روی گسل‌های شهر تهران ضوابط خاصي براي ساختمان‌سازي روي گسل وجود دارد؟
با توجه به اینکه حجم ساخت‌وساز در شهر تهران نسبت به کل کشور زیاد است، در جهت تکمیل و تعمیق استاندارد 2800 ايران معروف به آئین‌نامه طراحي ساختمان‌ها در برابر زلزله، ضوابط ساخت ساختمان در پهنه‌های گسلی شهر تهران با توجه به مساله گسلش سطحي مطرح شده است كه بعد از حدود دو سال بررسي‌هاي مختلف فنی، این ضابطه در طرح تفصیلی تهران قرار گرفت و در شورای شهر به عنوان یک ضابطه مستمر مطرح شد.
در ضوابط جدید به چه مواردي دقت شده است؟
مسلما شرايط ساخت ساختمان در مکان‌هایی که روی پهنه‌هاي گسلي قرار دارند با شرايط ساخت ساختمان در مكان‌هاي خارج از اين پهنه‌ها متفاوت است. به عنوان مثال فرض کنید فردي مالک زمینی است که این زمین بر اساس نقشه طرح تفصیلی روی گسل قرار گرفته است. در ضوابط جديد در صورتی که شما مالک چنین زمینی باشید، ما دو دسته توصیه داریم. یک دسته توصیه‌های کلی که بر مبنای آن ما به شما که مالک آن زمین هستید مي‌كنيم اجتناب از ساخت ساختمان روی پهنه است، پس اصل بر عدم ساخت ساختمان روی پهنه گسلی است و توصيه كلي ما براي اين پهنه‌ها تغيير كاربري آنها از مسكوني و تجاري به فضاي سبز است.
البته بر حسب اتفاق مشکل‌دارترین زمین‌ها دقیقا در نقاطی با قیمت بالا قرار دارد. در حال حاضر بسياري از نقاط پرخطر بر نقطه گران شهر انطباق پیدا کرده‌اند.
چرا از واژه پهنه استفاده مي‌كنيد؟ مگر گسل‌ها در یک امتداد نیستند؟
پهنه می‌گويیم چون گسل‌ها همواره در امتداد يك خط نيستند و تا به سطح زمین برسند به چند شاخه تقسیم می‌شوند. به همین دلیل به آن پهنه گفته می‌شود.
ضوابط جدید ساخت ساختمان چگونه خواهد بود؟ آیا محدوديت ساخت در تمامي پهنه‌ها وجود دارد؟
طبق نقشه پهنه‌هاي گسلي شهر تهران، پهنه‌هاي گسلي را به سه دسته تقسیم کرده‌ایم. پهنه گسلی اصلی، متوسط و فرعی. در پهنه گسل‌هاي اصلی گاه براي یک پهنه «جابه‌جایی عمده» تعريف شده است كه در آن پهنه جابه‌جايي زمين به صورت عمده و متمركز مثلا حدود یک تا دو متر به صورت عمودی یا افقی قابل انتظار است که به هر شکل به سازه صدمه بسیار جدی وارد می‌شود. ما در پهنه‌های با جابه‌جایی عمده فرض را بر این گذاشته‌ایم که تا حد ممکن ساخت ساختمان صورت نگیرد. این پهنه‌ها با توجه به مطالعاتي كه تا كنون صورت گرفته است بیشتر در محدوده‌هاي شمالی شهر قرار دارد. بخش عمده پهنه گسل‌هاي اصلي در مناطق یک، دو، سه، چهار، پنج و 22 است. همچنین براساس اطلاعات جديد ما، مناطق مرکزی و جنوبی از مخاطره کمتری برخوردار هستند.
ضوابط جدید ساخت ساختمان در سازمان مدیریت بحران تا چه مرحله‌ای پیش رفته است؟
اینکه مردم بدانند کجا زندگی می‌کنند جزو حقوق مردم است. ما آرام آرام باید به سمتی برویم که مردم بدانند خانه‌هايشان را کجا بخرند تا بتوانند قبل از اینکه خانه‌ای بخرند آخرین وضعیت مخاطرات موجود در آن خانه را بدانند. هدف‌گذاری ما تا مرحله آدرس به آدرس خانه‌ها پیش رفته است به گونه‌ای که بتوانیم با استفاده از پلاک، مخاطرات خانه را تشخیص دهیم یا اینکه مشخص کنیم که چه ساختمانی چه مخاطراتی دارد و فردی که می‌خواهد آن خانه را بخرد بداند که چه ضابطه‌ای را باید برای آن اجرا کند و آیا خريد اين خانه‌هايي كه در پهنه‌هاي گسلي قرار دارند از نظر اقتصادي ارزش دارد يا نه.
ساخت‌وساز روي پهنه‌هاي گسلي مشمول چه ضوابطي شده است؟
کار ما در دو جهت آماده ارائه است. اول اینکه ما محل‌هاي پرخطر را شناسایی کرده‌ایم. تمهیدات ویژه‌ای هم برای ساخت ساختمان روی اين پهنه‌ها آماده کرده‌ایم. در دومین مرحله پس از شناسایی پلاك‌‌هاي قرار گرفته در اين پهنه‌ها، باید ببینیم چطور ساخته شود. این دو کنار همدیگر مجموعه را کامل می‌کند و پازل ما در مجموعه خطر‌پذیری شهر تهران کامل می‌شود. با توجه به مطالعات انجام شده تا كنون، پهنه «جابه‌جایی عمده» روی 85 پلاک یعنی یک صدم درصد از مجموع مساحت شهر تهران مشخص شده است. در سایر بخش‌هاي پهنه اصلی 17 هزار و 800 پلاک وجود دارند. ما باید این پلاک‌ها را به صورت ویژه ببینیم. در پهنه‌های متوسط هم حدود 10 هزار پلاک و در پهنه‌های فرعی حدود دو هزار پلاک قرار دارند. در مجموع حدود 30 هزار پلاک روی پهنه گسل قرار دارند که در مجموع 35/3 درصد از شهر تهران را در بر می‌گیرند.
در این پهنه‌ها ساخت ساختمان تابعی از ضوابط شهرسازی خواهد بود. در پهنه‌های اصلی با «جابه‌جایی عمده» اصل بر عدم ساخت ساختمان گذاشته شده است، اما در ساير بخش‌هاي پهنه اصلی که تقريبا 18 هزار پلاک را در بر می‌گیرد اجازه ساخت از نظر ضوابط گسلش سطحي 5 طبقه روی زمین و یک طبقه زیر زمین داده شده که در مجموع مجاز به ساخت 6 طبقه هستند که البته ممكن است ساير ضوابط شهرسازي آن را محدود‌تر كند و به این صورت نیست که هر تعداد طبقه به هر شکلی که بخواهند ساخته شود. علاوه بر این یکی از ضوابط اصلی این است که هر ساختمان باید با ساختمان کناری خود 25/0 تا 1 متر (متناسب با پهنه گسلي مربوطه) فاصله داشته باشد که اگر در اثر زلزله ساختمان چرخش يا ریزش پیدا کرد به ساختمان کناری خود صدمه وارد نکند. ضابطه اصلی دیگر این است که حداکثر بعد ساختمان 40 متر در نظر گرفته شود و پی ساختمان به صورت یکپارچه (پي گسترده) و در يك تراز ساخته شود.
بنا بود سازمان مدیریت بحران نقشه ترافیکی خیابان‌هاي تهران را هم تهیه بکند. این نقشه آماده شده است؟
برای ساماندهی ترافیک در شرايط وقوع بحران، اقداماتی انجام شده که به همراه یک تیم ژاپنی که به تهران آمده‌اند ادامه خواهد یافت. این تیم ژاپنی در حدود 2 سال و نیم برای تکمیل چهار پروژه مهم شهرداری ميهمان ما خواهند بود که یکی از این چهار پروژه «حمل ونقل در شرایط اضطراري» خواهد بود.
966 page views
|
|
|
|