 |
علائم فرسودگی و ریزش در اقتصاد ایران
 |
بخش فارسی رادیو فرانسه- ناصر اعتمادی- توضیحات وزیر نیرو در مورد دلایل خاموشی های مکرر در کشور نشان میدهند که تحریم های بین المللی و تبعات اقتصادی حذف یارانه ها دستگاه هایی را در سطح وزارتخانه ها کشور فلج کرده و فرسودگی و بی رمقی را نیز به اقتصاد کشور تعمیم داده است.
در اظهاراتی اعجاب انگیز وزارت نیرو جمهوری اسلامی ایران مهمترین یا یکی از مهمترین علل خاموشی های جاری در کشور را وزارت نفت کشور معرفی کرد.
وزارت نیرو در اطلاعیه ای که به همین مناسبت منتشر نمود تلویحاً اعتراف کرد که یکی از دلایل خاموشی های کنونی کشور افزایش مصرف برق با فرا رسیدن فصل گرما و بروز نقص فنی در نیروگاه های فرسوده است. اما، بر پایه بیانیه وزارت نیرو، دلیل دیگر و ای بسا مهمترین دلیل قطعی های کنونی برق خودداری شرکت ملی و پالایش و توزیع گاز کشور از تحویل سوخت به نیروگاه های برق است.
برغم تکذیب های وزارت نفت و تأکید این وزارتخانه مبنی بر تحویل به موقع سوخت به نیروگاه ها، وزیر نیرو منشاء نهایی مشکل به وجود آمده را حذف یارانه های یا تبعات افزایش بهای سوخت دانست و افزود : به دلیل حذف یارانه ها و افزایش بهای سوخت بدهی وزارت نیرو به وزارت نفت بابت سوخت دریافت شده از سوی نیروگا ها بالغ بر 600 میلیارد تومان می شود که بر اساس نص صریح قانون باید از محل درآمدهای ناشی از حذف یارانه ها، یعنی در نهایت از سوی وزارت اقتصاد و دارایی به شرکت ملی گاز و شرکت ملی پالایش و توزیع گاز پرداخت می شد که در عمل نشده است.
بررسی آماری گاز مصرفی نیروگاه ها در 31 خرداد ماه امسال و مقایسۀ آن با مدت زمان مشابه سال قبل نشان می دهد که مقدار گاز دریافتی نیروگاه ها 31 درصد کاهش یافته است. بر پایۀ این گزارش از اوّل فروردین ماه تا 31 خرداد ماه سال جاری گاز مصرفی نیروگاه های کشور 114 میلیون متر مکعب بوده، در حالی که گاز دریافتی نیروگاه ها در مدت مشابه سال قبل نزدیک به 150 میلیون متر مکعب بوده که 31 درصد بیش از مدت مشابه امسال است.
به گزارش خبرگزاری مهر هم اکنون 29 نیروگاه کشور حتا یک متر مکعب گاز هم دریافت نمی کنند و ناچارند از ذخایر سوخت مایع خود که هم گرانتر است و هم در زمستان معمولاً مصرف می شوند، استفاده کنند، به طوری که ذخایر سوخت مایع نیروگاه ها به 15 درصد و حتا در برخی موارد از جمله در نیروگاه اصفهان به زیر ده درصد رسیده است.
هم اکنون گاز مورد نیاز 15 نیروگاه کشور از جمله نیروگاه های کاشان، اردبیل، اصفهان قطع شده است و نیروگاه های سبلان و کاشان از اسفند ماه سال گذشته سوخت مورد نیاز خود را دریافت نکرده اند.
چگونگی بروز قطعی برق در حال حاضر از چند جهت قابل توجه و حائز اهمیت است :
- نخستین نکته قابل توجه این است که حتا وزارتخانه های مهمی همچون نیرو، نفت و اقتصاد و دارایی که از قوّی ترین یا مهمّترین وزارتخانه ها از لحاظ درآمد یا وظایف اند و بعضاً نظیر وزارتخانۀ اقتصاد و دارایی متولی هدایت و اجرای قانون حذف یارانه ها هستند قادر به تحمل افزایش هزینه های تولید در نتیجۀ اجرای قانون حذف یارانه ها نیستند. مسأله این است : هنگامی که خود دولت نمی تواند با آن همه منابع و درآمدهای بادآوردۀ نفتی و غیرنفتی تبعات حذف یارانه ها را تحمل کند، تکلیف واحدهای تولیدی خُرد و کلان که بی هیچ کمکی ناگزیر از تحمل نتایج حذف یارانه ها هستند به خودی خود روشن است. غالب قریب به اتفاق این واحدها گزینه ای جز تعطیلی و ورشکستگی پیش رو نداشتند.
- دومین نکتۀ قابل توجه این است که اگر وزارت اقتصاد و دارایی نتوانسته هزینۀ مازاد سوخت نیروگاه های کشور را بپردازد، دلیلش این است که پولی در بساط نمانده است. بر اساس برآورد رییس کمیسیون طرح تحول اقتصادی دولت، غلامرضا مصباحی مقدم، و رییس مرکز پژوهش های مجلس، احمد توکلی، حتا اگر دولت در سال جاری کل درآمد ناشی از حذف یارانه ها را بدون حتا اختصاص ریالی به واحدهای تولیدی و کشاورزی صرف پرداخت یارانه های نقدی به مردم کند، باز با 12 هزار میلیارد تومان کسری روبرو است که برای رفع آن هم باید قیمت سوخت را افزایش دهد و هم یارانه های نقدی 18 میلیون نفر را به بهانه های مختلف قطع کند.
- نکته قابل توجه سوم نوع برخورد یا واکنش وزارت نفت است به عدم دریافت بدهی های خود از سوی وزارتخانه ای دیگر، آنهم در دولتی واحد که وظیفه اش در اصل رساندن خدمات به شهروندان و حفظ و تأمین رفاه و یکپارچگی جامعه است. در اینجا، اما هر وزارتخانه ای، وزارتخانۀ دیگر را رقیب خود می انگارد و همانند هر بستانکار حسابگری که تنها به منافع خصوصی اش می اندیشد در صورت عدم دریافت بدهی خود تحویل کالا و خدمات فروخته شده را قطع می کند، بی آنکه یک لحظه بیاندیشد که چنین اقدامی اولاً در چاچوب یک دولت صورت می پذیرد که عملکردش با بازار و حجره بیگانه است و ثانیاً اقدام انجام شده به محروم شدن میلیون ها ایرانی از برق در گرمای طاقت فرسای زمستان منجر می شود.
نکته اینجاست که این همه در آشوبی باورنکردنی و از قرار در بی اطلاعی کامل رییس جمهوری صورت می پذیرد که قاعدتاً مسئولیت اجرا، هدایت و سازماندهی تصمیمات را برعهده دارد. همین یک نمونه کافی است تا نشان بدهد که چه کسانی امروز وظیفۀ خطیر پاسخگویی به نیازهای اساسی جامعه را برعهده دارند و چه تلقی از نقش خود و از شهروند و جامعه در ذهن می پرورند.
باری، ترکیب نتایج و تبعات حذف یارانه ها و تحریم های بین المللی، اقتصاد ایران را در معرض تهدید یک ورشکستگی یا حتا فروپاشی قرار داده است.
حمیدرضا کاتوزیان رییس کمیسیون انرژی مجلس از کاهش 100 هزار بشکه ای تولید روزانۀ نفت خام ایران خبر داده و گفته است که امسال امکان استخراج گاز از تمامی چاه های گاز مراحل 9 و 10 میدان پارس جنوبی وجود ندارد و کلیه مراحل قدیمی و جدید این میدان گازی با تأخیرهای بزرگ روبرو است. حمیدرضا کاتوزیان اعتراف کرده است که تحریم های بین المللی و از جمله تحریم نظام بانکی ایران عامل اصلی شکست طرح های مختلف بهره برداری از منابع نفت و گاز کشور است که بیش از 80 درصد درآمدهای ارزی و منابع بودجۀ سالانۀ کشور را تأمین می کنند. او سپس تصریح کرده است که تحریم های بین المللی، تحریم های مالی، مشکلات مربوط به تأمین تجهیزات فنی پیچیده از موانع اصلی بهره برداری از میدان گاز پارس جنوبی هستند.
به گفتۀ رییس کمیسیون انرژی هنوز 75 درصد چاه های فازهای 9 و 10 میدان گازی پارس جنوبی قادر به تولید گاز از دریا و از مخزن مشترک نیستند، در حالی که قطر با شتابی خارق العاده به بهره برداری خود از چاه های مشترکش با ایران ادامه می دهد. بر اساس برآوردهای کمیسیون انرژی مجلس اسلامی ایران این کشور دست کم ده سال از کشور قطر در بهره برداری از چاه های گاز مشترک عقب است.
رییس کمیسیون انرژی مجلس همچنین افزوده است : در حالی که بر اساس برنامۀ توسعۀ چهارم باید یک میلیون بشکه به تولید نفت خام ایران اضافه می شد، یعنی از چهار میلیون بشکه به پنج میلیون بشکه افزایش می یافت، اما، نه فقط این افزایش صورت نگرفته، بلکه به میزان صد هزار بشکه از تولید روزانۀ نفت خام کشور نیز کاسته شده است.
465 page views
|
|
|
|