 |
پايان ارزاني كالاهاي چيني؟
 |
مترجم: حسين راستگو
منبع: اكونوميست
دنياي اقتصاد- برخي افراد پايان «قيمت‌هاي ارزان چيني» را پيش‌بيني مي‌كنند؛ دستمزد‌ها در چين به تندي در حال افزايش هستند و موجي از تقاضاي جديد به ويژه از سوي خود چين به افزايش قيمت كالا‌ها مي‌انجامد. توليد‌كنندگان مي‌توانند با انتقال توليد به مناطقي جديد مانند غرب چين، ويتنام، بنگلادش، مالزي، هند و اندونزي تا حدي از بار مشكلات خود بكاهند؛ اما هيچ كدام از اين مناطق جديد، تورم را به شيوه‌اي كه روزگاري جنوب چين مهار مي‌كرد، به زنجير نخواهند كشيد. اعتقاد بر اين است كه هيچ چيز نمي‌تواند جاي معجزه چين را بگيرد.
برخي افراد پايان «قيمت‌هاي ارزان چيني» را پيش‌بيني مي‌كنند. ديگران نگاهي اميد‌وارانه‌تر دارند.
بروس روكوويتز مي‌گويد: «دوره كالاهاي ارزان تمام شده است». او مدير ارشد لي‌اند‌فانگ است؛ شركتي كه پوشاك و لوازم خانگي را بيشتر از هر جاي ديگر به آسيا صادر مي‌كند.
در حوزه‌هايي كه نياز به تكنولوژي‌هاي پيچيده‌اي ندارند و لي‌اند‌فانگ در آنها تخصص دارد، اين شركت نزديك به 40 در‌صد از صادرات چين به آمريكا و همچنين بخش بزرگي از صادرات آن به اروپا را در دست دارد.
اين بنگاه فعاليت‌هايي را در چندين كشور آسياي شرقي انجام مي‌دهد و در آنها سخت‌كوشانه به دنبال تامين‌كنندگاني ارزان و قابل اتكا از همه چيز، از كيف زنانه گرفته تا ميز‌هاي عسلي كافي‌‌شاپ‌ها است. از اين رو هنگامي كه روكوويتز مي‌گويد كه دوره توليدات كم‌هزينه آسيايي به پايان خود نزديك مي‌شود، توجه افراد زيادي را به خود جلب مي‌كند.او بر اين باور است كه توليد در آسيا چند مرحله را كه هر كدام‌شان نزديك به 30 سال طول كشيده‌اند، پشت سر گذاشته است. در دوره حكومت مائو زدونگ كه چين به كشوري ايزوله و جدا افتاده بدل شده بود، شركت‌ها در هنگ‌كنگ، تايوان و كره جنوبي در ساخت كالاهاي مختلف تخصص پيدا كردند.
در سال‌هاي پاياني دهه 1970 و بعد از مرگ مائو كه چين مرز‌هايش را به روي دنياي بيرون باز كرد، اين امپراتور‌هاي تجربه‌اندوخته آسيايي به جنوب چين روي آوردند. اين شركت‌ها در حالي كه دسترسي تقريبا بي‌هزينه‌اي به زمين و نيروي كار داشتند و افزون بر آن از وجود قطب بندري و لجستيكي كار‌آمدي به نام هنگ‌كنگ در نزديكي خود برخوردار بودند، كالا‌ها را حتي ارزان‌تر از پيش توليد مي‌كردند و آنها را به سراسر دنيا مي‌فروختند.
طي 30 سال پس از آن، توليد‌كنندگان در چين به مهار تورم در سطح دنيا كمك كردند؛ اما به گفته روكوويتز اين دوره اكنون به پايان خود رسيده است. دستمزد‌ها در چين به تندي در حال افزايش هستند. موجي از تقاضاي جديد به ويژه از سوي خود چين به افزايش قيمت كالا‌ها مي‌انجامد. توليد‌كنندگان مي‌توانند با انتقال توليد به مناطقي جديد مانند غرب چين، ويتنام، بنگلادش، مالزي، هند و اندونزي تا حدي از بار مشكلات خود بكاهند؛ اما بر پايه پيش‌بيني او هيچ كدام از اين مناطق جديد تورم را به شيوه‌اي كه روزگاري جنوب چين مهار مي‌كرد، به زنجير نخواهند كشيد.
تمام اين مناطق بر مجموعه‌اي از مواد اوليه يكسان كه روز به روز گران‌تر مي‌شوند، تكيه دارند. بسياري از آنها با دستمزد‌هايي رو به افزايش يا پشتيباني‌هايي ضعيف روبهرو مي‌شوند. هيچ كدام‌شان نمي‌توانند ميزاني از كار‌آيي را كه در هنگام گرايش توليد‌كنندگان به جنوب چين به بار نشسته بود، پديد آورند.
هيچ چيز نمي‌تواند جاي معجزه چين را بگيرد. روكوويتز مي‌گويد كه «هيچ معجزه ديگري وجود ندارد.» قيمت‌ها با نرخي معادل 5 در‌صد يا بيشتر در سال در حال افزايش هستند و هيچ پاياني بر اين روند متصور نيست. اين تصوير حتي مي‌تواند خوش‌بينانه باشد. به باور روكوويتز، تا اين نقطه از سال جاري، لي‌اند‌فانگ در فعاليت‌هاي تاميني خود با افزايش متوسط 15 در‌صدي در قيمت‌ها روبهرو شده است. ديگر تامين‌كنندگان اسباب‌بازي، لباس و لوازم خانگي آسيايي نيز داستان‌هاي دهشتزاي مشابهي را بيان مي‌كنند.
با اين همه، توليد‌كنندگان در برخي حوزه‌هاي ديگر نگاهي متفاوت به اوضاع دارند. در روز 31 ماه مه، همان روزي كه روكوويتز در هنگ‌كنگ صحبت مي‌كرد، نمايشگاه سالانه كامپيوتكس چند صد كيلو‌متر آن طرف‌تر در تايپه (پايتخت تايوان) آغاز شد. هتل‌ها حتي با اين قيمت‌هاي بالا پر شدند.
شركت‌هاي بزرگ فناوري دنيا مانند اپل و حتي اچ‌تي‌سي تايوان در اين نمايشگاه غايب بودند؛ اما نزديك به 2 هزار فروشنده در آن حاضر شدند و ابزار‌هايي ارزان‌قيمت و نو‌آورانه را فروختند.
شمار فراواني از بنگاه‌هاي چيني در اين نمايشگاه حاضر شدند. بيش از 500 تا از آنها غرفه‌هايي را اجاره كردند و اين در حالي بود كه تعداد بنگاه‌هاي چيني حاضر در اين نمايشگاه در سال گذشته 200 بنگاه بود. بسياري از آنها از همان مناطقي از چين مي‌آيند كه روزگاري به خاطر منسوجات و اسباب‌بازي‌هاي ارزان شناخته مي‌شدند. با تشويق دولت، كمر‌بندي كه از شنژن تا گوانگ‌ژو كشيده مي‌شود، به توليد كالا‌هايي پيچيده‌تر مانند قطعات الكترونيكي روي آورده است.
برخي از كالاهاي شگفت‌آور‌تري كه در اين نمايشگاه ديده مي‌شدند، گونه‌هاي بسيار ارزان از نمونه‌هاي موفق جهاني بودند. شركتي به نام BananaU تبلت‌هايي با سيستم عامل آندرويد گوگل را به قيمت 100 دلار تبليغ مي‌كرد. يكي ديگر از آنها كامپيوتر‌هاي باريكي را كه بر پايه ويندوز كار مي‌كردند و بسيار به MacBookها شبيه بودند، با قيمتي كمتر از 250 دلار عرضه مي‌كرد. اي‌ريدر‌ها (E-Reader) همه جا ديده مي‌شدند و با بهايي بسيار اندك به فروش مي‌رفتند.
معلوم نیست که این کالا‌ها بتوانند در بازار‌های توسعه‌يافته تولید شوند یا به فروش رسند. ممکن است هزینه مالکیت معنوی که در رابطه با برخی ابزار‌ها مطرح است، پرداخت نشده باشد. با این همه غرفه‌های نمایشگاه پر شده بود. خریداران غرفه‌هاي مادربورد‌ها، تراشه‌های حافظه، هارد‌ديسك‌هاي حالت جامد (SSD)، سرورها، کارت‌های گرافیکی، کانکتور‌ها، مانیتور‌ها و ... را بسيار شلوغ كرده بودند.
در سال 2009 خریداران از بحران مالی خارج شدند و به سفارش تجهیزات بیشتر به تولید‌کنندگانی روی آوردند که از ظرفیت خود كاسته بودند و به این ترتیب، قیمت این کالا‌های الکترونیکی یکباره بالا رفت؛ اما داده‌های گرد‌آوری‌شده در تایوان نشان از آن دارد که قیمت‌ها اكنون دوباره به سرعت در حال كاهش هستند (بنگرید به نمودار). اگر قرار بود كه فروشندگان در کامپیوتکس شعاری مشترك داشته باشند، اين بود:
«بيشتر براي كمتر».
محصولاتي كه مصرف انرژي را پايين مي‌آورند، از جمله پر سر و صدا‌ترين محصولات بودند. اين كالا‌ها شامل مبدل‌هاي جريان برق مستقيم و متناوب و حسگر‌هايي بودند كه مي‌توانستند مصرف برق را در لامپ‌هاي خياباني، يخچال‌ها و سيستم‌هاي تهويه كمتر كنند. اين ابزار‌ها نخست به خاطر پتانسيل‌شان در ساز‌گاري با محيط‌زيست به بازار عرضه شدند؛ اما آنچه به دل خريداران نشست، توانايي آنها در افزايش بهره‌وري بود. بنگاه‌هاي ژاپني كه بعد از زلزله مجبور بوده‌اند كار خود را با مصرف برق كمتر انجام دهند، علاقه ويژه‌اي به اين ابزار‌ها پيدا كرده‌اند.
بنگاه‌هاي چيني درباره هر محصولي كه هزينه‌ها را كاهش مي‌دهد يا خود‌كار‌سازي (اتوماسيون) را راحت‌تر مي‌كند، كنجكاو بودند. زماني كه كار‌گر ارزان بود، بنگاه‌هاي چيني به گونه‌اي نا‌كار‌آمد از آن استفاده مي‌كردند.
اكنون آنها ياد مي‌گيرند كه چگونه بايد با استفاده از كار‌گراني كمتر به توليدي بيشتر دست يابند. شايد لي‌اند‌فانگ زنگ پايان دورهاي از توليد را به صدا در‌آورده باشد، اما نمايشگاه كامپيوتر تايپه حكايت از آن مي‌كند كه دورهاي ديگر در حال ظهور است.
402 page views
|
|
|
|