 |
سال نو؛ مكافات دريافت اسكناس نو
 |
جام جم آنلاين
سال نو بدون اسكناس نو لطفي ندارد، امكانپذير هم نيست. نوروز يعني همه چيز نو باشد و بويژه اسكناس كه اساسا به كار عيدي دادن مي‌آيد.
تصور اين كه پدربزرگ و مادربزرگ يا پدر و بزرگان فاميل كه چشم به دستشان داريم، از لاي قرآن پول كهنه دربياورند، كمي سخت و غريب است. آنچه از لاي قرآن بيرون مي‌آيد، حتما بايد نو و تا نخورده باشد.
اسكناسي كه دسته‌اش آنقدر مرتب و منظم است كه حيف است نظم وسوسه‌برانگيز آن دست بخورد. صداي برهم كشيده شدن اسكناس نو نيز در جاي خود جذاب است و لطفي ديگر دارد و همه اينها از لذت‌هاي نوروز ايراني است كه تمام ايرانيان را در پي خود مي‌كشد و اين روزهاي اسفند را لذتبخش كرده است.
لذتي كه شايد در خود عيد نيست، اما در تلاش براي فراهم كردن مقدماتش هست؛ مقدماتي كه گاه فراهم كردنش سخت مي‌نمايد.
دغدغه هر ساله
تهيه كردن اسكناس نو دغدغه هر ساله ايرانيان در آستانه نوروز است. همه از بانك‌ها پول نو مي‌خواهند و البته بانك‌ها هم ندارند! دست‌كم براي مشتريان عادي و معمولي‌شان كه اصلا ندارند، اما براي «ديگران» شايد بشود كاري كرد.
اما اين يك واقعيت است كه تهيه پول نو واقعا دشوار است و اين دشواري فقط براي مردم نيست بلكه براي بانك‌ها هم هست.
بانك‌هايي كه معمولا در برابر تقاضاي فراوان اسكناس نو، خود با محدوديت مواجه‌اند، لذا هر دو گروه چشم به بانك مركزي مي‌دوزند.
البته راه ديگري هم بجز بانك‌ها براي تهيه اسكناس نو وجود دارد و آن هم اسكناس‌فروش‌‌هايي هستند كه در گوشه و كنار خيابان‌هاي پرتردد شهرهاي بزرگ اين روزها بساط كرده‌اند.
در تهران، حاشيه خيابان معروف فردوسي از اسكناسفروشها پر است. مشتري هم زياد است. افرادي كه از تهيه اسكناس نو از بانك‌ها به هر دليل نااميد شده‌اند، آخرين راه را اسكناسفروشها مي‌بينند. لذا كاسبي اين افراد در شب عيد بد نيست.
قوانين و قيمت‌ها نيز جالب است، براساس قوانين اسكناسفروشها، فروش اسكناس نو زير يك بسته كامل امكانپذير نيست. اسكناس‌هاي ريز هم در دسترس نيست.
هر قدر ارزش اسكناس پايين‌تر باشد، قيمت فروش آن گران‌تر است. مثلا فروش يك بسته 100 تايي اسكناس يكهزار توماني، در مجموع 130 هزار تومان تمام مي‌شود اما يك بسته اسكناس 5 هزار توماني را مي‌توان با 520 هزار تومان خريد. يعني 10 هزار تومان كمتر از هزار توماني.
علت اين تفاوت قيمت در دو موضوع است. اول اين كه متقاضي اسكناس نو باارزش كمتر، زيادتر است و طبيعتا قيمتش هم بالاتر و ديگر اين كه مقدار چاپ و توزيع اسكناس‌هاي كم‌ارزش حتي توسط بانك‌ها و بانك مركزي هم مدام در حال كاهش است.
چراكه سياست بانك مركزي بر رواج هر چه بيشتر اسكناس باارزش بيشتر و از رده خارج كردن تدريجي اسكناس‌هاي كم‌ارزش قرار دارد. همين است كه مي‌بينيم اسكناس‌هاي كم‌ارزش ديگر جاي خود را به سكه‌ها داده يا ديگر چاپ نمي‌شود يا اگر مي‌شود، مقدارشان اندك است.
با اين حال در بساط اسكناسفروشها حتي 50 توماني‌هاي از رده خارج هم وجود دارد. دسته‌اي، نو، تا نخورده و البته گران. هر دسته 50 توماني را مجبوريد 20 هزارتومان بخريد.
يعني چهار برابر ارزش واقعي آن و البته مشتري‌هاي خاص و زيادي هم براي آن وجود دارد. اينچنين است كه براي تهيه اسكناس نو بايد از راه بانك اغلب به بيراهه زد و سر از بازار اسكناسفروشها درآورد.
و اما بانك‌ها
اطلاعيه‌هاي بانك مركزي در نيمه اسفند هر سال، مانند هم است و تفاوتي ندارد. در آنها يك چيز مشترك است و آن اين‌كه در تامين اسكناس نوي شب عيد مشكلي نيست و چقدر اسكناس در چقدر شعب بانك‌ها توزيع شده است و مردم مي‌توانند به آن دسترسي پيدا كنند.
البته در سال‌هاي اخير رد پاي فناوري نيز در اين اطلاعيه‌هاي تكراري به چشم مي‌خورد. به اين ترتيب كه خودپردازها كه مظهر ورود فناوري به سيستم بانكي كشورند، مشكل اسكناس ندارند و حتي آنها نيز اسكناس نو توزيع مي‌كنند.
با اين حال هيچ‌يك از اين اطلاعيه‌ها در فروردين سال بعد تكرار نمي‌شود و توضيح نمي‌دهد، چه تعداد از شهروندان به اسكناس نو دسترسي يافتند و خلاصه كارنامه بانك مركزي و بانك‌ها در اين زمينه چگونه بوده است.
با اين حال عباس كمره‌اي، مديركل نشر و ريالي بانك مركزي به خبرنگار ما مي‌گويد بانك مركزي و بانك‌ها تمام تلاش خود را براي تامين اسكناس نوي شب عيد به كار مي‌بندند، اما تقاضا آنقدر بالاست كه به همه نمي‌رسد و اين را بانك مركزي مي‌داند.
وي مي‌افزايد كه امسال علاوه بر بانك ملي دو بانك خصوصي كارآفرين و اقتصاد نوين نيز به كمك بانك مركزي آمده‌اند تا در توزيع پول نو تسهيل شود.
تعداد شعب توزيع‌كننده اسكناس نوي بانك ملي به 60 شعبه رسيده و 30 شعبه بانك كارآفرين و اقتصاد نوين نيز به كار گرفته شده‌اند.
كمره‌اي قول مي‌دهد با توجه به ضوابط سفت و سخت نظارتي كه گذاشته شده، از جمله اين‌كه تحويل اسكناس نو به افراد محدود و با دريافت اطلاعات شخص خواهد بود، توزيع عادلانه اسكناس صورت گرفته و اسكناس نو به همه برسد.
وي در پاسخ به اين پرسش كه آيا در فروردين 91 واقعا گزارشي از نحوه عملكرد درباره توزيع اسكناس نو منتشر خواهيد كرد يا خير اظهار مي‌دارد: وعده مي‌دهم سال آينده چنين كاري خواهيم كرد.
در آن گزارش هم شرح موقعيت‌ها خواهد بود و هم محدوديت‌ها. اتفاقا بد نيست مردم بدانند چرا اسكناس نو در شب عيد به همه نمي‌رسد .
459 page views
|
|
|
|